Το μεσαιωνικό μοναστήρι του Heiligenkreuz στην Αυστρία…

Γύρω στα 15 χλμ. έξω από τη Βιέννη, στο χωριό Heiligenkreuz και μέσα στο καταπράσινο τοπίο των Βιεννέζικων Δασών βρίσκεται ένα πολύ όμορφο μεσαιωνικό μοναστήρι. 

Η μεσαιωνική κιστερκιανή εκκλησία

Πρόκειται για το Heiligenkreuz Abbey που ιδρύθηκε το 1133 και είναι το δεύτερο αρχαιότερο Κιστερκιανό Μοναστήρι στον κόσμο και το μοναδικό που λειτουργεί ανελλιπώς από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα. Οφείλει την ίδρυσή του στον Λεοπόλδο Γ’ της Αυστρίας, ο οποίος το έχτισε μετά από αίτημα του γιου του Otto (που διετέλεσε Ηγούμενος της κιστερκιανής Μονής του Morimond στη Βουργουνδία και αργότερα Επίσκοπος του Freising) ενώ αρχικά κατοικήθηκε από μόλις δώδεκα μοναχούς που ήρθαν από το Morimond μαζί με τον Επίσκοπό τους. Οι μοναχοί αφιέρωσαν το Μοναστήρι στον Τίμιο Σταυρό γι’ αυτό ονομάζεται επίσης Μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού. Μάλιστα στο παρεκκλήσι του Ναού φυλάσσεται και εκτίθεται από το 1983 το σημαντικότερο κειμήλιο της Μονής που δεν είναι άλλο από ένα κομμάτι τίμιο ξύλο από το Σταυρό του Μαρτυρίου, το οποίο χάρισε ως δώρο το 1182 στον Λεοπόλδο Ε’ της Αυστρίας ο Βασιλιάς Βαλδουίνος Δ’ της Ιερουσαλήμ!

Σιντριβάνι στην εσωτερική αυλή

Στην μακραίωνη ιστορία της Μονής καταγράφονται πολλά δεινά που έθεσαν κατά καιρούς σε κίνδυνο την ύπαρξη και τη λειτουργία της: από πυρκαγιές, καταστροφικές πλημμύρες και επιδημίες μέχρι τους δύο τουρκικούς πολέμους (του 1529 και του 1683) που στάθηκαν η αιτία να καεί το μεγαλύτερο μέρος του περιβόλου της Μονής, το οποίο επανασχεδιάστηκε σε μεγαλύτερη κλίμακα σύμφωνα με το κυρίαρχο μπαρόκ στυλ της εποχής. Λέγεται μάλιστα ότι οι Ναζί σχεδίαζαν να κλείσουν το μοναστήρι, κάτι που ευτυχώς απεφεύχθη. 

Heiligenkreuz, κεντρική είσοδος

Το Heiligenkreuz φημίζεται για την προσφορά του στα Γράμματα και τη Μουσική ενώ έχει επιδείξει τεράστιο έργο στην επιμόρφωση νέων ιερωμένων καθώς και στην ίδρυση και άλλων κιστερκιανών μοναστηριών τόσο στην Αυστρία όσο και στην Ουγγαρία και την Τσεχία. Οι κατά καιρούς ηγούμενοί του έχουν διακριθεί για την ευσέβεια, την πίστη και τη μόρφωσή τους. Το 1802 ιδρύθηκε εδώ Φιλοσοφική και Θεολογική Σχολή που έφτασε να γίνει μία από τις καλύτερες Σχολές για την εκπαίδευση ιερέων σε όλο τον γερμανόφωνο κόσμο και λειτουργεί μέχρι τις μέρες μας. Πέρα όμως από τη Σχολή αυτή, στο Heiligenkreuz λειτουργεί επίσης το Priesterseminar Leopoldinum που σκοπό του έχει να προετοιμάσει νεαρούς άνδρες για το επόμενο στάδιο της ιεροσύνης. Δεν είναι λίγα άλλωστε τα μοναστήρια που επιλέγουν να στείλουν εδώ τους κατώτερους μοναχούς τους για να λάβουν ανώτερη θεολογική εκπαίδευση. 

Εκκλησία, εσωτερικό

Εικόνα της Παναγίας

Οι μοναχοί που ανήκουν στην κοινότητα του Heiligenkreuz τελούν τη Λειτουργία και το Γρηγοριανό Άσμα στη Λατινική, δραστηριοποιούνται στις 17 Ενορίες της περιοχής, είναι καθηγητές στη Σχολή είτε επιφορτισμένοι με το έργο της συντήρησης του ιστορικού Μοναστηριού. Μακρά είναι επίσης η παράδοση της Μονής στον τομέα της Μουσικής, για πάνω από 800 χρόνια, καθώς έχουν βρεθεί εδώ σπουδαία χειρόγραφα (μεταξύ των οποίων συνθέσεις του Alberich Mazak που έζησε μεταξύ 1609 και 1661) ενώ το 2008 κυκλοφόρησε με μεγάλη επιτυχία μια ηχογράφηση του Γρηγοριανού Άσματος με τίτλο «Chant: Music for Paradise». Το HBO μάλιστα πραγματοποίησε το 2010 ένα ντοκιμαντέρ πάνω στη ζωή και το έργο των μοναχών που συμμετείχαν στην ηχογράφηση. Η επιτυχία συνεχίστηκε φέρνοντας ένα δεύτερο άλμπουμ με τίτλο «Chant: Amor et Passio» το 2011 που έγινε αμέσως χρυσό. Αξίζει να σημειωθεί τέλος ότι είναι από τις πρώτες Μονές παγκοσμίως που ξεκίνησαν να εκτελούν το αποστολικό τους έργο και μέσω διαδικτύου διατηρώντας site, σελίδα στο Facebook και μερικά blogs!   

Η είσοδος στο Μοναστήρι, λεπτομέρεια από τους γοτθικούς τρούλους

Η Στήλη της Αγίας Τριάδας

Η είσοδος στο κτιριακό συγκρότημα του Μοναστηριού γίνεται από μια μεγάλη εσωτερική αυλή που έχει στο κέντρο της μια μπαρόκ Στήλη της Αγίας Τριάδας, έργο του Giovanni Giuliani που ολοκληρώθηκε το 1739 και αφιερώθηκε στα θύματα της πανούκλας.          

Η πρόσοψη του Ναού φέρει το βασικό χαρακτηριστικό των περισσότερων κιστερκιανών εκκλησιών, δηλαδή τρία μεγάλα αλλά απλά παράθυρα που συμβολίζουν την Αγία Τριάδα. Ως τυπικό δείγμα κιστερκιανής εκκλησίας, αρχικά δεν είχε καμπαναριό. Το υπάρχον σήμερα καμπαναριό στη βόρεια πλευρά του Ναού είναι μεταγενέστερη προσθήκη που έγινε στην Μπαρόκ εποχή. 

Εκκλησία, εσωτερικό

Η αρχιτεκτονική του αβαείου συνδυάζει δύο στυλ: η πρόσοψη, το εγκάρσιο κλίτος και τα υπόλοιπα κλίτη είναι χαρακτηριστικά δείγματα ρωμανικού ρυθμού και σπάνια στην επικράτεια της Αυστρίας ενώ το χοροστάσιο, που προστέθηκε τον 13^ο αιώνα, είναι γοτθικού ρυθμού. Ξεχωριστή γοητεία έχουν τα βιτρό στα παράθυρα του χοροστασίου. Είναι του 13^ου αιώνα και αποτελούν υπέροχα δείγματα της μεσαιωνικής τέχνης. Ο πλούτος στην κατασκευή και τη διακόσμηση της Μονής είναι αποτέλεσμα της προσφοράς του Οίκου των Babenberg, στον οποίο ανήκε και ο ιδρυτής του Heiligenkreuz, ο Λεοπόλδος Γ’. 

Το νεκροταφείο του Heiligenkreuz

Στον προαύλιο χώρο έξω από τη Μονή βρίσκονται οι τάφοι δεκατριών μελών του Οίκου των Babenberg, μεταξύ των οποίων του Δούκα Λεοπόλδου Ε’, του Δούκα Frederick Α’ και του Frederick B’ καθώς και του Ερνέστου Α’, Δούκα του Modling. Τα οστά του Otto του Freising λέγεται πως φυλάσσονται κάτω από το Ιερό Βήμα της Θείας Ευχαριστίας. Στο νεκροταφείο όμως του χωριού Heiligenkreuz βρίσκεται θαμμένη και η βαρόνη Μαρία Βετσέρα που πέθανε στο κοντινό Mayerling, το κυνηγετικό περίπτερο των Αψβούργων, στο πλευρό του αγαπημένου της Ροδόλφου των Αψβούργων, γιου της Πριγκίπισσας Σίσσυ. Ο θάνατός τους παραμένει μέχρι σήμερα ένα άλυτο μυστήριο καθώς άλλοι τον αποδίδουν σε αυτοκτονία και άλλοι κάνουν λόγο για μια διπλή δολοφονία με πολιτική σκοπιμότητα.   

Πολλά αγάλματα κοσμούν τους κήπους της Μονής

Τη διάσημη για το εκπαιδευτικό της έργο Μονή επισκέφθηκε το 2007 ο Πάπας Βενέδικτος XVI κατά τη διάρκεια του ταξιδιού που πραγματοποίησε στην Αυστρία. Το Heiligenkreuz επίσης απέκτησε, για λίγο και δίχως καν να το επιδιώξει, χολιγουντιανό αέρα… Το 2002 ο Florian Henchel von Donnersmarck, ανηψιός του Ηγούμενου Gregor Henchel Donnersmarck, απομονώνεται σε ένα κελί της Μονής και γράφει ένα σενάριο. Το σενάριο γυρίζεται ταινία με τον τίτλο «The Lives of Others», σημειώνει επιτυχία και το 2007 κερδίζει το Βραβείο Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας. Ο δημιουργός της επιστρέφει στο Μοναστήρι με το αγαλματάκι ανά χείρας και γιορτάζει τη νίκη του μαζί με τους μοναχούς…  

     

Εσωτερική αυλή του μοναστηριακού συγκροτήματος (ο Ναός και η Στήλη της Αγίας Τριάδας)